شرکت مشاورین آرتا دارتوت به شماره ثبت: 637603

دیه چیست و دعاوی مربوط به آن با دارتوت

دیه چیست و چگونه محاسبه می شود ؟

در حقوق اسلامی و بسیاری از سیستم‌های حقوقی دیگر، وقوع آسیب به یک شخص، چه به صورت عمدی و چه غیرعمدی، می‌تواند منجر به تعهد جبران خسارت شود. در صورتی که آسیب به شخصی از سوی فردی به صورت عمدی وارد شود، اجازه قصاص داده می‌شود. اما معمولاً قصاص فقط به موارد خاصی محدود شده و در شرایط خاص قابل اجرا است. در موارد جرایم غیرعمدی، دیه به عنوان روشی برای جبران خسارت بدنی با پرداخت هزینه مالی مطرح می‌شود، تا به فرد مورد آسیب دیده جبران مناسب ارائه شود. به این ترتیب، سیستم‌های حقوقی متنوعی برای جبران خسارت‌های جسمی در نظر گرفته‌اند، تا به افراد آسیب دیده بازپرداخت و جبران مناسب ارائه شود. به هنگام رخ دادن اتفاقات تلخ و دردناکی که منجر به آسیب و ضرر به جان افراد می گردد،افراد درگیر بیش از هر زمان دیگر به یک مشاوره و راهنمایی درست و اصولی نیازمندند. دیه و مباحث مربوط به آن بسیار پیچیده و دشوار هستند، به همین علت انتخاب یک وکیل با تجربه و متخصص در حوزه دیه به شما کمک زیادی کرده و در طول مراحل قانونی و دادگاهی همراه شما خواهد بود.

گروه حقوقی دارتوت با کمال میل و با داشتن بهترین وکلای پایه یک دادگستری در دعاوی مربوط دیه مشاوره های تخصصی و راه کار های لازم کیفری و حقوقی را در اختیار مراجعین و موکلین خود قرار دهد تا در پروسه حقوقی و کیفری دعاوی مربوط به دیه دچار مشکل نشوند. شما می‌توانید برای دریافت فقط مشاوره حضوری یا آنلاین همین حالا با همین حالا با شماره‌های 09128508709، 09904040616 یا 02188799791 تماس بگیرید و دعاوی حقوقی خود را با اطمینان کامل به ما بسپارید. همچنین این مقاله به جهت شناخت مبحث مجازات دیه ،شرایط و انواع آن برای شما عزیزان نوشته شده است.

ماهیت و تعریف دیه

یکی از مهم‌ترین مجازات‌هایی که در قانون مجازات اسلامی نامبرده  شده دیه است. مجازات دیه برای موارد زیر در نظر گرفته شده است :

۱.جرایم غیرعمدی که توسط فردی علیه جان، اعضای بدن یا منافع اعضای بدن فرد دیگری انجام شود، مشخص می گردد.

۲. اگر فردی جرمی را به صورت عمدی انجام داده باشد و طبق قوانین کشور، مشمول مجازات قصاص نشود، مجرم ملزم به پرداخت دیه خواهد بود.

تعریف دیه طبق ماده ۴۴۵ قانون مجازات اسلامی عبارت است از:(دیه مقدار مال معینی است که در شرح مقدس به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس، عضو، منفعت یا جنایات عمدی در مواردی که به هر جهت قصاص ندارد، تعیین شده است.)

این موضوع برگرفته  از قاعده “لاضرر و لاضرار” می باشد که یکی از اصول حقوقی اسلامی است و دارای تأثیر بسیار زیادی بر حقوق جزایی و حقوق مدنی در ایران و دیگر کشورهای اسلامی است. این اصل به این معنی است که هیچ فردی نباید به طور عمد یا غیرعمد به دیگران آسیب برساند. اگرچه این اصل به شدت توصیف می‌کند که چگونه باید در جامعه رفتار کرد، اما همچنان ممکن است برخی افراد این اصل را نادیده گرفته و خساراتی را به افراد وارد کنند.

انواع و اقسام دیه

مجازات دیه از جنبه‌های مختلف قابل تقسیم به اقسام مختلف است. اقسام دیه عبارتند از:

  • دیه مقدر: در این حالت، میزان دیه برای نوع خاصی از آسیب‌ها و خسارات، توسط قانون یا مقررات رسمی مشخص می‌شود. به عبارت دیگر، میزان دیه برای صورت‌های خاصی از آسیب‌ها تعیین و مشخص شده است.
  • دیه غیرمقدر: در این حالت، میزان دیه توسط قانون یا مقررات رسمی مشخص نشده و به صورت شخصی و براساس تحلیل‌های کارشناسی پزشکی قانونی و تصمیم قاضی دادگاه تعیین می‌شود. این اقسام دیه به منظور رسیدگی به مواردی که میزان دیه برای آن‌ها در قوانین مشخص نشده است، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
  • دیه قتل: که یک مفهوم مهم در قانون جزایی ایران است. این مفهوم به معنای جبران مالی خسارت جانی است که یک شخص به دیگری وارد کرده و به عنوان جبران برای خسارت ناشی از قتل مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه به قوانین جمهوری اسلامی ایران، میزان دیه قتل برای زن و مرد اختلاف دارد و توسط قوه قضائیه یا قانونگذاری مشخص می‌شود. این میزان مشخصه توسط مقامات قضائی اعلام شده و به عنوان مبلغ کامل جبران خسارت جانی تعیین می‌شود.بنابراین، در صورت وقوع قتل، مجرم مطابق با قوانین مربوطه موظف است دیه قتل را به خانواده مقتول پرداخت کند، و این دیه توسط نهادهای قضایی معین می‌شود و براساس قوانین و مقررات مشخصی تعیین می‌شود.
  • دیه اعضای بدن: در سیستم دیه اعضای بدن، اصل تعیین مقدار دیه به این صورت است که اگر کسی با هدف عمدی یا غیرعمدی به فردی آسیب وارد کند، موظف به پرداخت دیه معین می‌شود. به عنوان مثال، اگر آسیب به یک عضو واحد که فقط یکی از آن وجود دارد (مانند دست) وارد شود، فرد مجبور است دیه کامل را پرداخت کند. همچنین، در صورتی که مثلاً یک چشم آسیب ببیند، مقدار دیه به نصف از مبلغ کامل کاهش می‌یابد و فرد مجرم موظف به پرداخت این نصف دیه می‌شود. این نظام به عنوان جبران خسارات جسمانی و تشویق به پیشگیری از آسیب‌ها عمل می‌کند.
  • دیه منافع اعضا: در قوانین مجازات اسلامی، مفهوم دیه منافع اعضا به معنای تعیین یک مبلغ پولی است که مجرم ملزم به پرداخت آن به فردی است که به علت اقدام مجرمانه، منافع یکی از حواس یا اعضای حسی یک فرد را از دست داده است. به عبارت دیگر، فرد مجرم موظف به پرداخت دیه منافع اعضا خواهد بود.برای مثال، اگر شخصی توسط فردی آسیب نرسیده اما حواس یا حس شنوایی آن فرد از بین رفته باشد، مجرم ملزم به پرداخت دیه منافع اعضا مرتبط با حس شنوایی خواهد بود. این شامل دیه عقل، دیه بینایی، دیه بویایی، دیه شنوایی و سایر حواس و اعضای حسی مشخص شده در قانون مجازات اسلامی می‌شود.
  • دیه جراحات: در صورتی که فردی به صورت عمدی یا غیرعمدی جراحتی به فرد دیگری وارد کند، قانون مجازات اسلامی معین کرده که مجرم موظف به پرداخت دیه جراحات به آن فرد خواهد بود. مقدار دیه جراحات بر اساس میزان جراحت وارده به فرد مجروح تعیین می‌شود که توسط پزشکان قانونی با تشخیص مناسب انجام می‌شود. این دیه شامل خسارات کمتری نظیر خراش، کبودی، و تورم است.با این تعیین مبلغ دیه جراحات، هدف از این سیاست جبران خسارت‌های جسمانی و تحمیل هزینه‌های مالی بر مجرم می‌باشد.در جدول زیر درصد دیه برای برخی از انواع جراحت را برای شما ذکر می‌کنیم:

 

نوع آسیب

درصد دیه بر اساس قانون

حارصه

خراش پوست در حالتی که خون جاری نشود (یک صدم دیه کامل)

دامیه

جراحت سطحی و بریدگی گوشت همراه با خون ریزی (دو صدم دیه کامل)

متلاحمه 

بریدگی عمیق گوشت در حالتی که به استخوان نرسد (سه صدم دیه کامل)

سمحاق

جراحتی که به پوست روی استخوان برسد (چهار صدم دیه کامل)

موضحه

جراحتی که موجب نمایان شدن استخوان شود (پنج صدم دیه کامل)

هاشمه 

شکستگی استخوان بدون جراحت (۱۰ صدم دیه کامل)

منقله

جراحتی که درمان آن به وسیله جا به جا کردن استخوان صورت پذیرد ( ۱۵ صدم دیه کامل)

مامومه

جراحتی که به کیسه مغز برسد ( یک سوم دیه کامل)

دامغه

پارگی کیسه مغز که علاوه بر دیه شکستگی سر، ارش پاره شدن کیسه مغز را هم شامل می‌شود.

 

ارش چیست ؟

ارش، در قانون مجازات اسلامی به یکی از دسته‌های دیه تعلق دارد که به عنوان دیه غیرمقدر شناخته می‌شود. بر اساس ماده ۴۴۹ این قانون، ارش به دیه ای اشاره دارد که مقدار آن در شرع مشخص نشده و به عبارتی، تعیین مبلغ این دیه در اصل قانون اسلامی صورت نگرفته باشد.

همانطور که بالا تر اشاره شد در تقسیم‌بندی دیه، دو دسته اصلی وجود دارد: دیه مقدر و دیه غیرمقدر. دیه مقدر، آن دیه است که مقدار آن در مقررات شرع تعیین شده باشد. اما دیه غیرمقدر، دیه ای است که میزان آن در شرع مشخص نشده و توسط قاضی دادگاه تعیین می‌شود.

برای تعیین میزان ارش، دادگاه و مقامات قضایی به مواردی مانند نوع جرم و تأثیر آن بر فرد آسیب‌دیده، میزان خسارت، نرخ دیه، و گزارش کارشناس توجه می‌کنند. این اطلاعات مهم به منظور تعیین مبلغ مناسب ارش در قوانین مجازات اسلامی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

تفاوت اصلی دیه و ارش

باید گفت دیه و ارش تفاوت های مهمی دارند که عبارتند از :

۱.نحوه تعیین میزان: میزان دیه توسط شارع مقدس و قوانین اسلامی تعیین می‌شود اما در ارش

مقدار براساس مقررات قانونی و توسط قاضی دادگاه مشخص می‌گردد.

۲.عدم تفاوت در میزان برای زن و مرد: در محاسبه دیه برای زن و مرد، دیه مرد دو برابر دیه زن اما بر اساس ماده ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی، در پرداخت ارش، تفاوتی بین زن و مرد وجود ندارد و مقدار ارش برای هر دو جنس یکسان است.

۳.تفاوت در میزان با دیه: براساس ماده ۵۴۸ قانون مجازات اسلامی، میزان دیه در اعضا و منافع بیشتر از دیه آن عضو و منفعت نخواهد بود اما نسبت میزان ارش به دیه در قانون ذکر نشده است و تفاوت در اعضا و منافع به عنوان یک تفاوت برجسته مطرح شده است.

همین الان مشاوره بگیر

نحوه محاسبه نرخ دیه

دیه در قانون اسلامی بر اساس نرخ معینی محاسبه می‌شود که مقدار آن به ازای یک انسان معین شده است. به طور کلی، میزان دیه کامل یک انسان برابر با مبلغ معینی است که در قانون به عنوان معادل ۱۰۰ شتر سالم و بدون مشکل تعیین شده است.

اما برای جرایمی که دیه مشخصی در قوانین مجازات اسلامی تعیین نشده است، میزان دیه بر اساس گزارش پزشکان قانونی و به تشخیص قاضی دادگاه محاسبه می‌شود. این گزارش پزشکی شامل مواردی مانند نوع و شدت آسیب، تأثیر جسمانی و روانی بر فرد آسیب‌دیده، و سایر عوامل مرتبط است.

بنابراین، برای محاسبه دیه مورد نظر، ابتدا گزارش پزشکی قانونی بررسی می‌شود و سپس قاضی دادگاه بر اساس این گزارش و با توجه به قوانین و مقررات مربوطه، مبلغ دیه را مشخص می‌کند. این مبلغ ممکن است بر اساس تحلیل جدید و شرایط خاص تغییر کند، اما همواره باید با اصول قانونی و مقررات اسلامی راستگویی شود.

همچنین مبلغ دیه با توجه به وقوع جرم در ماه‌های حرام (رجب، ذی القعده و ذی الحجه) به میزان یک سوم افزایش می‌یابد که در اصطلاح فقهی، تغلیظ دیه نامیده می‌شود.

تفاوت دیه مرد با زن

تفاوت دیه زن و مرد از زاویه‌های مختلفی بررسی می‌شود. یکی از دلایل اصلی این تفاوت این است که در جامعه اسلامی، مردان به عنوان سرپرست خانواده و مسئول تأمین نیازهای مالی آن تلقی می‌شوند. این مسئولیت مالی به تأمین خرج و مخارج زندگی اعضای خانواده اشتباهل نکرده است. با از بین رفتن سرپرست خانواده، مشکلات مالی جدی برای خانواده به وجود می‌آید. به همین دلیل، در قانون مجازات اسلامی، مقدار دیه مردان دو برابر مقدار دیه زنان تعیین شده است تا نیازهای مالی خانواده پس از از دست دادن سرپرست تأمین شود.

برای حمایت از زنان سرپرست خانواده، قوه قضائیه قانونی را تصویب کرده است که در قانون بیمه شخص ثالث اعمال می‌شود. این قانون اجازه می‌دهد تا شرکت‌های بیمه و صندوق تأمین خسارت‌های بدنی به صورت برابر دیه زن و مرد را پرداخت کنند. این تدابیر اهمیت حقوقی و اجتماعی انتصاب زنان سرپرست خانواده را تأکید می‌کنند.

با توجه به این قانون، هر دو زن و مرد باید از طریق بیمه حقوقی دریافت یکسانی از لحاظ دیه پس از وقوع حوادث رانندگی داشته باشند. این قانون تنها در حوادث رانندگی قابل اجراست و مقدار دیه در هر دو مورد برابر خواهد بود.

دیه کامل مرد و زن در سال ۱۴۰۲

دیه کامل مرد در سال ۱۴۰۱ در ماه‌های غیر حرام یا عادی، ۹۰۰ میلیون تومان است و در ماه‌های حرام به مقدار یک سوم دیه به آن اضافه می‌شود. در نتیجه دیه کامل مرد در ماه‌های حرام معادل۱ میلیارد  و ۲۰۰ میلیون تومان است. دیه کامل زن نیز در سال ۱۴۰۲، برابر با مبلغ ۴۵۰  میلیون تومان در ماه‌های عادی و ۶۰۰ میلیون تومان در ماه‌های حرام است. همچنین بر طبق ماده‌های ۵۶۰ و ۵۶۲ قانون مجازات اسلامی در صورتی که آسیب و صدماتی منجر به نقص عضو و زوال منافع گردد، میزان دیه زن، نصف دیه مرد محاسبه خواهد شد.

مهلت پرداخت دیه

در قانون مجازات اسلامی، مهلت پرداخت دیه بر اساس نوع جرم و دسته‌بندی‌های مختلف تعیین می‌شود. این مهلت‌ها به شرح زیر است:

 

  • مهلت پرداخت دیه در جرایم عمدی: در جرایم عمدی، مجرم با آگاهی و علم به نتیجه عمل خود، مرتکب جرم می‌شود. بر اساس قانون مجازات اسلامی، مهلت پرداخت دیه در این دسته از جرایم، پس از صدور رأی دادگاه ۱ سال قمری از زمان وقوع جرم است. مجموعه دیه باید تا این زمان از مال فرد مجرم پرداخت شود.
  • مهلت پرداخت دیه در جرایم شبه عمد: در جرایم شبه عمد، مجرم بدون سوءنیت و آگاهی از نتیجه عمل خود، جرم را انجام می‌دهد. بر اساس قانون مجازات اسلامی، مهلت پرداخت دیه در این دسته از جرایم از زمان وقوع جرم ۲ سال قمری است. در این مدت، مجموعه دیه از مال و اموال مجرم باید پرداخت گردد.
  • مهلت پرداخت دیه در جرایم خطای محض: در صورتی که مجرم بدون هیچ قصد و نیتی جرم انجام دهد (خطای محض)، مهلت پرداخت دیه از زمان وقوع جرم ۳ سال قمری است. این مبلغ توسط شخص عاقله قابل پرداخت می‌باشد.

به این ترتیب، مهلت پرداخت دیه در قانون مجازات اسلامی بر اساس نوع جرم و میزان آگاهی و علم مجرم تعیین می‌شود.

دعاوی مربوط به دیه با وکلای گروه حقوقی دارتوت

در این راستا وکلای گروه حقوقی دارتوت با بهره گیری از روش های قانونی به شما کمک می کنند تا در فرآیند دعاوی مربوط به دیه و آثار کیفری پس از آن تنها نبوده و در کوتاه ترین زمان ممکن و حداقل خسارت وارده در دعوای خود پیروز شوید.برای دریافت مشاوره همین حالا با ما تماس بگیرید.

همین الان مشاوره بگیر

▪ ارتباط با ما

جهت دریافت مشاوره رایگان، می‌توانید به دو صورت حضوری و تلفنی، با ما در ارتباط باشید.

آدرس: تهران، میدان ونک، خیابان گاندی شمالی، کوچه صانعی غربی، پلاک ۲۱، طبقه سوم، واحد ۳۰۳

▪ دسترسی سریع

(لطفا VPN خود را روشن کنید)

مشاوره و تماس

وکلای گروه حقوقی دارتوت، با بهره‌گیری از روش‌های قانونی به شما کمک می کنند تا در فرآیند دعاوی مربوط به افترا و آثار حقوقی و کیفری پس از آن تنها نبوده و در کوتاه ترین زمان ممکن و حداقل خسارت وارده در دعوای خود پیروز شوید. شما می‌توانید برای دریافت مشاوره حضوری یا آنلاین همین حالا با شماره‌های 09128508709 و 09904040616 تماس بگیرید.

درخواست مشاوره تخصصی

چرا دارتوت را باید انتخاب کنید؟

ارائه راهکاری منجر به پیروزی 100%
پیگیری مداوم پرونده شما 100%
اطلاع رسانی مداوم و تسریع در ارائه خدمات حقوقی به موکل 100%
jhgh

سئوالات متداول

بیشترین سئوالاتی که شما از ما پرسیده‌اید و ما پاسخ داده‌ایم:

مسائل مالیاتی، همیشه پیچدگی خاص خود را دارند که نیاز است برای جلوگیری از جریمه‌های متعدد، یا کارشناسان مالیاتی مشورت نمایید.

انعقاد قرارداد، نکات بسیاری دارد که باید مفاد آن، به صورت کامل و واضح و شفاف درج شود. برای راهنمایی بیشتر، با کارشناسان دارتوت در تماس باشید.

برای دریافت اجرت المثل زن، باید به دادگاه مراجعه کرد و دادخواست مطالبه اجرت المثل ایام زوجیت را ارائه داد.

سئوالات متداول گروه حقوقی دارتوت