اصولا تصمیم به طلاق همانند نکاح تصمیمی دو طرفه است و طرفین باید به این نتیجه برسند که ادامه زندگی مشترک اممکان پذیر نیست تا برای آن اقدام نمایند اما گاه پیش می آید یکی از زوجین به صورت یک طرفه قصد جدایی دارد و مایل به ادامه زندگی مشترک نیست که بر این اساس اقدام به طلاق می نماید.بر این اساس این مقوله را می توان به سه شکل دسته بندی کرد که شامل :

۱.طلاق به اراده مرد
۲.طلاق به در خواست زن
۳.طلاق با توافق زوجین

۱.طلاق به اراده مرد

همان طور که در قانون هم آمده،در صورتی که مرد خواهان جدایی باشد قانون این امکان را داده که زن را طلاق دهد. طبق ماده‌ی ۱۱۳۳ قانون مدنی، مرد می تواند هر زمانی که بخواهد می‌تواند همسر خود را طلاق دهد. البته برای این که ظلم و بی عدالتی واقع نشود دادگاه از مرد دلایل قابل قبولی برای طلاق طلب می کند.اما به هرحال مرد می‌تواند در هر لحظه که بخواهد از همسر خود جدا شود که البته لازمه آن این است که تمامی حق و حقوق زن همانند مهر او را بپردازد.لازمه طلاق با اراده مرد طی کردن مراحل قانونی است که بهتر است با همراهی وکیل دادگستری انجام پذیرد تا از وقوع مشکلات احتمالی جلوگیری شود.این مراحل به صورت خلاصه شامل مراحل زیر می شود :
• تنظیم دادخواستی مبنی بر درخواست طلاق نزد وکیل به‌صورت تخصصی
• ثبت درخواست طلاق در سامانه‌ ثنا
• تعیین وقت رسیدگی به موضوع مطروحه توسط دادگاه
• ارجاع دادگاه به مشاور و داوری جهت حل اختلاف زوجین
• تعیین تکلیف نسبت به مهریه و سایر مطالبات مالی زن
• صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه که برای سه ماه اعتبار دارد.
• مراجعه به یکی از دفاتر طلاق و ثبت آن

۲.طلاق به درخواست زن

در صورتی که درخواست طلاق داشته باشد، مسیر جدایی دشوارتر و پیچیده‌تر می باشد. زیرا قانون طلاق را حقی مختص مرد برشمرده است.مگر آن که زن در هنگام ازدواج وکالت در طلاق را که به (حق طلاق) مشهور است را طبق ماده ۱۱۱۹ قانون مدنی از مرد اخذ کرده باشد.در غیر این صورت در دادگاه‌ها برای این که این روند ساده‌تر و قبل اجرا باشد،قانون گذار ماده‌ی ۱۱۴۶ قانون مدنی را پیش بینی کرده است. این ماده می‌گوید: طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر می‌دهد طلاق بگیرد اعم از این که مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مهر باشد.
در صورتی که مرد تمایل به طلاق دادن زن نداشته باشد، مسیر پیش روی زن باز هم دشوارتر می‌شود. زن حق طلاق ندارد و مانند مرد نمی‌تواند زندگی را پایان دهد. بلکه برای طلاق باید مدارکی ارائه دهد و دلایلی محکم داشته باشد.که مهمترین آن ها که ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی نیز به آن اشاره داردمربوط به خوداری یا ناتوانی شوهر از پرداخت نفقه همسرش می باشد که در این صورت زن می تواند به استناد آن برای طلاق به دادگاه رجوع کندو قاضی بنا به اختیاری که قانون به او داده است،در صورت صحت آن مرد را اجبار به طلاق می نماید برخی دیگر از دلایل که تحت عنوان عسر وحرج در ماده ۱۱۳۰قانون مدنی آمده است شامل موارد زیر می شود :

• اعتیاد مضر مرد به مواد مخدر
• بیماری ناعلاج شوهر
• بیماری مقاربتی شوهر
• بچه دار نشدن مرد
• ترک زندگی توسط مرد
• ازدواج مجدد بدون رضایت زن اول
• محکومیت مرد به زندان بالای ۵ سال یا ارتکاب به جرایمی که بر خلاف شان زن می باشد
• سورفتار و سو معاشرت ( ضرب و جرح، توهین،… )
• عدم تهیه مسکن برای مدت غیر متعارف
• اثبات خیانت همسر در دادگاه
• کراهت شدید زن نسبت به شوهر
• بلاتکلیف و رها کردن زن
• نداشتن رابطه جنسی برای مدت غیر متعارف یا نوع غیر متعارف
• مشکلات زناشویی ناشی از عیوب مرد
• رابطه جنسی غیر متعارف
• با شرایطی دوری طولانی زوجین از همدیگر
• رابطه نامشروع شوهر با دیگری…

همان طور که اشاره شد درخواست طلاق از سمت زن مسیری دشوار تر و پر پیچ و خم تر است که در رویه قضایی با آن روبه رو می شوید،پس بهتر است این پروسه با نظارت و راهنمایی های وکلا انجام پذیرد تا زن متضضر نشود.روند این نوع از طلاق به صورت خلاصه شامل مراحل زیر می شود :
• مراجعه به وکیل دادگستری و تنظیم دادخواست طلاق
• اثبات این که شرایط زن با مواد قانونی مذکور سازگار است
• ثبت درخواست طلاق در سامانه‌ ثنا
• تعیین وقت رسیدگی به موضوع مطروحه توسط دادگاه
• ارجاع دادگاه به مشاور و داوری جهت حل اختلاف زوجین
• تعیین تکلیف نسبت به مهریه و سایر مطالبات مالی زن
• صدور گواهی عدم امکان سازش توسط دادگاه که برای سه ماه اعتبار دارد.
• مراجعه به یکی از دفاتر طلاق و ثبت آن

۳.طلاق با توافق زوجین

این نوع طلاق همان طور که از اسمش هم پیداست با توافق و تراضی طرفین انجام می پذیرد.اما به علت طولانی بودن پروسه طلاق و زمان‌بر بودن آن، معمولا بسیاری از زوجین پیش از مراجعه به دادگاه با کمک وکلا خود به توافق‌هایی می‌رسند . با توجه به پیچیده بودن و زمانبر بودن مراحل طلاق توافقی، بسیار از زوجین تصمیم می‌گیرند که به یک وکیل طلاق توافقی یا موسسه حقوقی وکالت دهند، تا بدون نیاز به حضور آنها در هیچ مرحله ای، طلاق توافقی در زمان کوتاه‌تری انجام شود.توجه داشته باشید بدون راهنمایی های وکیل بعید است طرفین به توافق زود هنگام دست یابند.
در صورتی که بر سر مسائلی چون مهریه، نفقه، حق حضانت کودکان و تقسیم دارایی‌های زندگی مثل جهیزیه توافق شد مسیر بسیار ساده تر است. در این صورت دادگاه سریع‌تر پروسه طلاق را قطعی و رسمی می‌کند.در این صورت طرفین به وکیل مراجعه کرده و پس از مشاوره و فراهم شدن توافق دادخواست طلاق را در سامانه ثبت کرده و پس از آن برای جلسه دادگاه آماده می شوند.دادگاه نیز با تراضی زوجین حکم عدم امکان سازش را صادر می نماید و طرفین کافیست آن را در دفاتر طلاق ثبت نمایند.