برای مطالبه وجه چک روش های متفاوتی پیش بینی شده است از جمله مراجعه به دادسرا و شکایت کیفری چک بلامحل یا مراجعه به دادگاه حقوقی و مطالبه وجه چک با دادخواست حقوقی و در نهایت مراجعه به اداره اجرای ثبت و درخواست صدور اجرائیه یا به اصطلاح اجرای چک.

در جواب به این سوال که بهترین روش مطالبه وجه چک کدام است، بستگی به نکات زیادی دارد.از این جهت توصیه میشود قبل از هر اقدامی برای انتخاب کوتاه ترین روش و بهترین راه وصول چک با یک وکیل متخصص در امور چک و اسناد تجاری مشورت نمائید. نتایج مختلفی که از این سه راه حاصل می شود عبارت است از :

• ممنوع الخروجی
• حکم جلب
• خسارت دیرکرد
• حکم محکومیت
• تعیین مجازات
• ممنوعیت از داشتن دسته چک

• اقدام کیفری برای وصول چک : یکی از راه‌های اخذ وجه چک، شکایت از چک ثبت نشده می‌باشد که توسط دادگاه کیفری اجرا می‌شود. در فرآیند وصول چک به شیوه کیفری، دارنده چک موظف است در مدت ۶ ماه از تاریخ صدور چک، آن را برگشت زده و گواهی عدم پرداخت را از بانک دریافت نماید. در صورت عدم دریافت گواهی در این مدت، دیگر امکان اقدام به وصول چک از طریق رویه کیفری وجود ندارد. پس از این مرحله، دارنده چک باید به دادگاه کیفری مراجعه کرده و با ارائه گواهی عدم پرداخت از سوی صادر کننده چک، شکایت خود را ثبت نماید. لازم به ذکر است که این نوع شکایت کیفری تنها می‌تواند در مقابل صادرکننده چک مطرح شود و امکان اعمال این رویه علیه ضامن یا ظهرنویس چک وجود ندارد. همچنین به نکته توجه داشته باشید که برخی از چک‌ها قابلیت وصول به شیوه کیفری را ندارند.

• اقدام حقوقی برای وصول چک : مراحل مسیر اقدام حقوقی برای وصول مبالغ مرتبط با چک، همانند سایر دعاوی حقوقی است. ابتدا، شما باید با پر کردن فرم دادخواست، که شامل اطلاعات شما به عنوان خواهان دعوی، اطلاعات خوانده دعوی، موضوع دعوی و دلایل خود است، به دفتر دادگاه مراجعه کنید. دفتر دادگاه سپس برای شما یک نوبت تعیین می‌کند. پس از بررسی دادگاه اگر رای به نفع شما صادر شود، احتمالاً خوانده دعوی به تجدیدنظر خواهد پرداخت. در صورتی که دلایل کافی نباشد، رای اولیه دادگاه تایید می‌شود. تمام این مراحل از طریق ابلاغیه به طرفین ارسال می‌شود. سپس، حکم باید به دفتر اجرائیه دادگاه ارسال شود تا اجرائیه صادر شود. محکوم به مدت ۱۰ روز از تاریخ صدور اجرائیه فرصت دارد که حکم را اجرا کند و بدهی خود را پرداخت کند. اگر این کار انجام نشود، طلبکار می‌تواند درخواست توقیف اموال را ارائه دهد. اگر محکوم به اندازه کافی منابع مالی نداشته باشد که بشود توقیف کرد، می‌توان از دایره اجرای احکام، درخواست صدور حکم جلب محکوم را نمود.

• اقدام از طریق اداره ثبت : یکی از راه‌های اجرای چک، روش ثبتی می‌باشد. بر اساس این روش و به دلیل تلقی “چک” به عنوان یک سند لازم الاجرا توسط قوانین، دارنده چک می‌تواند در صورت عدم پرداخت صادرکننده چک به تعهدات مربوط به مبلغ چک، چک را به اجرا بگذارد. این روش اجرای چک برگشتی به نام اجرا گذاشتن چک با مفهوم خاص مطرح می‌شود.

برای انجام اجرا گذاشتن چک از طریق روش ثبتی، دارنده چک ابتدا باید به بانک محلی مراجعه کند و گواهی عدم پرداخت وجه چک برگشتی را از آن دریافت نماید. در گام بعدی، او می‌تواند با مراجعه به اداره ثبت اسناد محلی، فرم مربوط به صدور اجراییه برای چک برگشتی یا چک پرداخت نشده را تکمیل و به همراه کپی چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت چک، درخواست صدور اجراییه چک برگشتی را به این اداره ارائه دهد.

اجراییه چک برگشتی به صادرکننده چک یا بدهکار ابلاغ شده و مهلت ۱۰  روزه داده می‌شود تا وجه چک برگشتی را به دارنده آن پرداخت نماید. در صورت عدم پرداخت در این مدت، اموال صادرکننده چک توقیف خواهد شد. لازم به ذکر است که توقیف اموال بدهکار در این روش در مهلت زمانی کوتاه‌تری نسبت به سایر روش‌ها انجام می‌شود.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که هزینه صدور اجراییه برای چک برگشتی بر عهده دارنده چک می‌باشد و او باید پنج درصد از کل مبلغ چک برگشتی را به عنوان هزینه صدور اجراییه پرداخت نماید. علاوه بر این، دارنده چک باید اموالی را به اجرائیه ثبت کند که جزء مستثنیات دین صادرکننده چک نباشد. مستثنیات دین ممکن است محل سکونت، خودرو، و اسباب و اثاثیه ضروری زندگی او را شامل شود. همچنین، در این روش باید مراقب باشید که بدهکار در مدت ۱۰ روز، اموال خود را به اشخاص دیگر انتقال ندهد تا دسترسی به آن‌ها برای وصول وجه چک ایجاد نشود.