تجدید نظر چیست و چه شرایطی دارد؟

بر اساس قوانین آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری، قضات دادگاه‌ها موظفند با رعایت تشریفات مقرر در قانون و با ملاحظه کلیه جوانب پرونده، رأی صحیح و عادلانه صادر نمایند. با این حال، به دلایلی، ممکن است رأی صادر شده از دادگاه با اشکالاتی مواجه باشد که نیازمند رسیدگی و بررسی مجدد است. به همین دلیل، در قانون، روش‌هایی برای اعتراض به آرای این چنینی پیش‌بینی شده است. تجدید نظر خواهی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین روش‌های اعتراض به احکام دادگاه‌ها در قانون آیین دادرسی مدنی و قانون آیین دادرسی کیفری ایران است. در این روش، رای صادره از دادگاه بدوی (دادگاه نخستین) به دلیل مشخصی مانند اشتباه در اعمال قانون، نقص در تحقیق و بررسی، یا دلایل جدید، مورد بررسی مجدد قرار می‌گیرد. با رعایت نکات حقوقی و آشنایی کامل با قوانین و مقررات تجدید نظر خواهی، افراد می‌توانند از حقوق قانونی خود به بهترین شکل ممکن دفاع کنند و مانع از تضییع حقوقشان شوند. اما تمام این موارد مستلزم حضور یک وکیل تجدید نظر خواهی در پرونده می باشد که به تمام ابعاد پرونده و مراحل دادرسی آگاه باشد.ما در گروه حقوقی دارتوت با همکاری بهترین وکلای پایه یک دادگستری در مرحله تجدید نظر وکالت شما مراجعین گرانقدر را به عهده میگیریم. این مقاله نیز در راستای شناخت بهتر مبحث تجدید نظر خواهی توسط تیم حقوقی دارتوت برای خوانندگاه عزیز نوشته شده است.

تجدید نظر خواهی چیست؟

تجدید نظر خواهی یکی از مهم‌ترین روش‌های اعتراض به حکم دادگاه‌ها محسوب می‌شود که هم در خصوص احکام صادره از دادگاه‌های حقوقی و هم در ارتباط با احکام صادره از دادگاه‌های کیفری قابل انجام است. در این روش، شخصی که به موجب حکم صادره از دادگاه محکوم شده است، می‌تواند در صورت وجود یکی از جهات تجدید نظر خواهی، با ارائه دادخواست تجدید نظر خواهی، نسبت به حکم صادره اعتراض کند. شخصی که نسبت به حکم دادگاه اعتراض می‌کند، تجدید نظر خواه و شخصی که علیه او دادخواست تجدید نظر داده شده، تجدید نظر خوانده نامیده می‌شود.

موارد درخواست تجدید نظر در دعاوی حقوقی

جهات تجدید نظرخواهی حقوقی به دلایلی اشاره دارند که در صورت وجود آن‌ها، امکان اعتراض به رأی صادر شده توسط دادگاه بدوی و درخواست تجدید نظر از دادگاه بالاتر فراهم می‌شود. این جهات در قانون آیین دادرسی مدنی جمهوری اسلامی ایران در ماده ۳۴۸ به تفصیل بیان شده‌اند. بر اساس این ماده، جهات و دلایل تجدیدن ظر خواهی عبارتند از:

۱.ادعای عدم اعتبار مستندات دادگاه

۲.ادعای عدم توجه قاضی به دلایل ابرازی

۳.ادعای فقدان شرایط قانونی شهادت شهود

۴.ادعای عدم صلاحیت قاضی یا دادگاه صادر کننده رای

۵.ادعای مخالف بودن رای با موازین شرعی یا مقررات قانونی

طبق تبصره ماده ۳۴۸ قانون آیین دادرسی مدنی،اگر تجدید نظر خواهی، تنها به یکی از دلایل تجدید نظر خواهی استناد کند، دادگاه می‌تواند به این دلایل دیگر نیز رسیدگی کند، حتی اگر تجدیدنظر خواهی ذکر نشده باشد.

موارد درخواست تجدید نظر در دعاوی کیفری

ماده ۴۳۴ قانون آیین دادرسی کیفری ایران، در مورد جهات تجدید نظر در دعاوی کیفری صحبت می‌کند. جهات تجدید نظر به موارد و شرایط خاصی اشاره دارند که اگر فرد متقاضی آنها را اثبات کند، می‌تواند اعتراض کرده و درخواست تجدیدنظر داد. این جهات عبارتند از:

۱.ادعای عدم اعتبار ادله یا مدارک استنادی دادگاه

۲.ادعای مخالف بودن رای با قانون

۳.ادعای عدم صلاحیت دادگاه صادر کننده رای یا وجود یکی از جهات رد دادرس

۴.ادعای عدم توجه دادگاه به ادله ابرازی

طبق این ماده که اگر فردی که به رای صادر شده اعتراض دارد به یکی از دلایل فوق استناد نماید و دلیل دیگر هم وجود داشته باشد ، دادگاه به آن دلیل هم رسیدگی می نماید .

آرای حقوقی قابل تجدید نظرخواهی

ماده ۳۳۱ آیین دادرسی مدنی ایران مشخص می‌کند که رای‌های صادر شده از دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور حقوقی که قطعی هستند، می‌توانند تجدیدنظر شوند. به عبارت دیگر، افراد می‌توانند نسبت به این رای‌ها درخواست تجدیدنظر دهند، مگر در موارد خاص که قانون به طور صریح تجدیدنظر آن‌ها را ممنوع کند. بر طبق ماده ۳۳۱ ، در موارد ذیل،می توان درخواست تجدیدنظر کرد :

۱.در دعاوی مالی که خواسته یا ارزش آن چیزی که خواهان از دعوا می خواهد از سه میلیون (۳۰۰۰۰۰۰) ریال بیشتر باشد .

۲.در مورد کلیه حکم های صادر شده در دعاوي غیرمالی میتوان درخواست تجدیدنظر کرد .

۳.حکم راجع به متفرعات دعوا درصورتی که حکم راجع به اصل دعوا قابل تجدیدنظر باشد .

۴.احکام مستند به اقرار در دادگاه یا مستند به رأي یک یا چند نفر کارشناس که طرفین کتباً رأي آنان را قاطع دعوا قرار داده باشند قابل درخواست تجدیدنظر نیست مگر درخصوص صلاحیت دادگاه یا قاضی صادرکننده رأی.

قرارهاي صادر شده در زیر قابل تجدید نظر است البته درصورتی که حکم راجع به اصل دعوا قابل درخواست تجدیدنظر باشد :

• قرار ابطال دادخواست یا رد دادخواست که از دادگاه صادر شود .
• قرار رد دعوا یا عدم استماع دعوا .
• قرار سقوط دعوا .
• قرار عدم اهلیت یکی از طرفین دعوا .

آرای کیفری قابل تجدید نظرخواهی

بر اساس ماده ۴۲۷ آیین دادرسی کیفری ایران، رای‌های صادره از دادگاه‌های کیفری می‌توانند در شرایط خاص غیر قابل تجدیدنظر باشند:

۱.رای‌های مربوط به جرایم تعزیری درجه هشت (جرایم کمترین سطح سنگینی که تحت تعقیب قرار می‌گیرند.)

۲.رای‌های مربوط به جرایمی که مستلزم پرداخت دیه یا ارش هستند، اگر میزان دیه یا ارش کمتر از یک دهم دیه کامل باشد.

در غیر این صورت، احکام صادره از دادگاه‌های کیفری ممکن است در مراجع صالح قابل تجدید نظر باشند.

نحوه تجدید نظرخواهی

در حال حاضر ، نحوه تجدید نظر خواهی در امور حقوقی و کیفری به یک شکل است با این حال توصیه می گردد این فرآیند بسیار مهم و حساس توسط یک وکیل تجدید نظر انجام پذیرد. فرآیند تجدید نظر خواهی به شرح زیر است:

۱.مراجعه به دفتر خدمات الکترونیک قضایی: شما باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کنید.

۲.ارائه مدارک و مستندات لازم: شما باید مدارک لازم را ارائه دهید که به استناد آنها، درخواست تجدید نظر خواهی خود را ثبت کنید. این مدارک ممکن است شامل مستنداتی مانند نسخه‌های قراردادها، حکم دادگاه، مدارک شناسایی و غیره باشد.

۳.ثبت درخواست: در دفتر خدمات الکترونیک قضایی، درخواست خود را ثبت کنید.

۴.دریافت ابلاغیه از طریق سامانه ثنا: بعد از ثبت درخواست، شما می‌توانید از طریق سامانه ثنا ابلاغیه‌های دادگاه را دریافت کنید.

۵.تعیین وقت رسیدگی: اگر تعیین وقت رسیدگی صورت گرفت، شما به تاریخ و زمان مربوطه اطلاع پیدا خواهید کرد.

۶.حضور در مراجع تجدید نظر: پس از ابلاغ تاریخ و زمان رسیدگی، باید در مرجع تجدید نظر حضور یابید و از خود دفاع کنید.

تفاوت تجدیدنظرخواهی و واخواهی

در روش تجدیدنظرخواهی هر یک از طرفین دعوا می‌توانند از دادگاه نسبت به رأی صادر شده اعتراض کنند. اما اعتراض به رأی دادگاه در هنگام واخواهی تنها زمانی ممکن است که رأی به صورت غیابی صادر شده باشد.در واقع اگر خوانده دعوا بعد از دریافت اخطاریه و ابلاغیه‌های لازم و همچنین در هیچ یک از جلسات دادگاه حضور نیابد و حتی نماینده قانونی یا وکیلی نیز برای خود معرفی نکند و از طرفی لایحه دفاعیه خود را به دادگاه ارائه نکند، رأی صادر شده برای وی رای غیابی محسوب می شود و قابل واخواهی خواهد بود.تفاوت دیگر بین تجدید نظر و واخواهی، دادگاه برگزار کننده جلسات است که در تجدیدنظر  دادگاهی عالی تر از دادگاه اولیه و در حالت واخواهی همان دادگاه صادر کننده رأی خواهد بود.

مهلت تجدید نظرخواهی

ماده ۳۳۶ قانون آیین دادرسی مدنی و ماده ۴۳۰ قانون آیین دادرسی کیفری درباره مهلت تجدید نظر خواهی در دعاوی بسیار مهم است. بر اساس این ماده، مهلت برای اشخاصی که مقیم ایران هستند، ۲۰ روز و برای اشخاصی که مقیم خارج از کشور هستند، ۲ ماه است. این مهلت از تاریخ ابلاغ رای دادگاه بدوی شروع می‌شود، و در صورت صدور رای دادگاه به صورت غیابی، از تاریخ اتمام مهلت واخواهی شروع می‌شود.اما در مواردی که تجدید نظر خواه نمی‌تواند در طول مهلت تجدیدنظر خواهی اقدامات لازم را انجام دهد، امکان تجدید نظر خواه خارج از مهلت قانونی نیز وجود دارد. این امر ممکن است در صورتی اتفاق بیافتد که تجدیدنظر خواه عذر موجهی داشته باشد یا سمت نماینده دعوای بدوی از بین رفته، محکوم علیه، فوت کرده یا ورشکسته باشد.

مراجع قضایی تجدید نظر

در نظام قضایی ایران، علاوه بر دادگاه‌های بدوی که مسئول رسیدگی ابتدایی به پرونده‌ها و صدور رای هستند، دادگاه‌های تجدیدنظر نیز وجود دارند که در مرکز هر استان تشکیل می‌شوند. این دادگاه‌ها مرجع اصلی برای تجدیدنظر خواهی از رای دادگاه‌های بدوی هستند.

نکته مهمی که در خصوص مرجع تجدیدنظر خواهی باید بیان شود، این است که در برخی از دعاوی کیفری، مرجع تجدیدنظر خواهی به جای دادگاه تجدیدنظر استان، دیوان عالی کشور است. بر اساس ماده 428 قانون آیین دادرسی کیفری، آراءی که توسط دادگاه کیفری یک صادر شده و مجازات آنها سلب حیات، قطع عضو، حبس ابد، تعزیر درجه سه و بالاتر و جنایات عمدی که میزان دیه آنها نصف دیه کامل و بیشتر است، و آراء صادره در خصوص جرایم سیاسی و مطبوعاتی، توسط دیوان عالی کشور مورد رسیدگی تجدیدنظر قرار می‌گیرند.

در دادگاه‌های تجدیدنظر حقوقی و کیفری، به طور ماهوی و طبق اصول قانونی، آرای مورد اعتراض را مورد بررسی مجدد و تجدیدنظر قرار می‌دهند. اگر دادگاه تجدیدنظر به یکی از جهات تجدیدنظر خواهی احراز کند، رای را نقض کرده و مجدداً به صورت صحیح صادر می‌کند؛ اگر رای صادره واجد ایراد خاصی نباشد، آن را ابرام یا تایید می‌کند.

دلایل رد دادخواست تجدیدنظر

مواردی که ممکن است منجر به رد درخواست تجدیدنظر از سوی دادگاه شوند، عبارتند از:

۱.عدم ثبت درخواست تجدیدنظر در زمان مقرر: اگر درخواست تجدیدنظر از احکام مربوطه به زمانی که برای ثبت و پیگیری آن تعیین شده است، خارج باشد، دادگاه ممکن است آن را رد کند.

۲.نقض درخواست تجدیدنظر: اگر درخواست تجدیدنظر شامل نقضی باشد و شخص تجدیدنظر خواه ابلاغیه‌هایی را دریافت کرده باشد که به وی اطلاع می‌دهند که نقض را برطرف کند، اما وی این اقدام را نکند، دادگاه ممکن است درخواست را رد کند.

۳.عدم تطابق با مقررات قانونی: اگر درخواست تجدیدنظر بر اساس مقررات قانونی صحیح تنظیم نشده باشد، ممکن است دادگاه آن را نپذیرد و رد کند.

علاوه بر موارد فوق، دادگاه ممکن است بر اساس دلایل و جهات دیگر نیز درخواست تجدیدنظر را رد کند. مثلاً اگر مواردی که موجبات نقض دادنامه تجدیدنظر را فراهم نکنند، یا اگر وضعیت موضوع دعوا به گونه‌ای است که تجدیدنظر منطقی یا مجاز نباشد.

بهترین وکیل تجدید نظر در تهران

مرحله تجدیدنظر خواهی آرای قضایی در اعاده دادرسی مرحله ای بسیار مهم و حساس می باشد چرا که همان بزنگاهیست که می تواند حقوق ضایع شده و رای ناعادلانه را به نفع شخص متضرر تغییر دهد.برای همین حضور وکیل متخصص در أمور حقوقی یا کیفری نسبت به موضوع پروند الزامی می باشد.چرا که این مرحله حتی از مرحله دادرسی در دادگاه بدوی نیز مهم تر می باشد و تنها وکیل آشنا و مسلط به قوانین،آیین نامه ها،رویه های قضایی و با تجربه می تواند برای موکل خود احقاق حق نماید.از این رو گروه حقوقی دارتوت با همکاری بهترین وکلای تجدید نظر خواهی در تهران به مرکزیت میدان ونک در کنار شما خواهد بود تا در تجدیدنظر خواهی آرای قضایی حقوق مسلم شما را از مراجع قضایی اعاده نماید.

وکیل برای تجدید نظر از گروه حقوقی دارتوت

در مواقعی که افراد با پرونده‌های حقوقی پیچیده روبرو می‌شوند، مشاوره با یک وکیل دادگستری تخصصی ضروری است. وکلای با تجربه و تیم‌ حقوقی دارتوت می‌توانند نقش بسیار مهمی در مدیریت و نمایندگی در پرونده‌های حقوقی و کیفری شما ایفا کنند. این امر به شما اجازه می‌دهد که با اطمینان و بدون استرس از روند حقوقی پرونده‌ی خود، به مسائل دیگر خود تمرکز کنید. این رویکرد می‌تواند به شما کمک کند که بهترین تصمیمات را با اطلاعات کامل‌تری بگیرید و به شیوه‌ی مؤثرتری پرونده‌ی خود را مدیریت کنید.

برای مشاوره و قبول وکالت با شماره های مندرج در سایت تماس گرفته یا از طریق تلگرام و واتس اپ با مشاوران و وکلای دارتوت در تماس باشید. با دارتوت هیچ پایان تلخی وجود نداره.