مالیات بر ارث چیست و به چه میزان است؟

مالیات‌ها انواع مختلفی دارند و هر یک از آن‌ها به طریق خاصی به اقتصاد یک کشور اثر می‌گذارند. مالیات بر ارث نیز یکی از این انواع است که به عنوان یکی از ابزارهای مالیاتی برای تأمین درآمد دولت به کار می‌رود. مالیات بر ارث به معنای مالیاتی است که بر دارایی‌ها و اموالی که به ارث می‌رسند، تحمیل می‌شود. این نوع مالیات معمولاً برای اموال و دارایی‌هایی که از فردی پس از وفاتش به وراثت می‌روند، اعمال می‌شود. مالیات بر ارث می‌تواند به صورت مستقیم بر روی دارایی‌های وراثتی یا به صورت غیرمستقیم از طریق مالیات بر ارزش افزوده بر روی خدمات حقوقی و مشاوره‌ای مرتبط با انتقال دارایی‌ها به ارث اعمال شود. این نوع از مالیات یکی از ابزارهای مالیاتی مهم است که علاوه بر تأمین درآمد دولت، می‌تواند به تعادل اجتماعی و اقتصادی کمک کرده و به پایداری و توسعه اقتصادی کشور کمک کند. فرایند انحصار وراثت و تقسیم ماترک متوفی بین وراث ممکن است با پیچیدگی‌ها و مشکلاتی همراه باشد که به افراد نیاز به راهنمایی حرفه‌ای دارند. عدم آگاهی در مورد قوانین مالیات بر ارث و فرایند تقسیم میراث می‌تواند منجر به اشکالات و مشکلات جدی برای وراث شود. از طرف دیگر، وکیل مالیات بر ارث می‌تواند به عنوان یک منبع اطلاعات قانونی معتبر و متخصص، به افراد کمک کند تا از حقوق خود در این فرآیند حفاظت کنند. او می‌تواند مشاوره‌ای ارزشمند در مورد راه‌های بهینه‌سازی مالیاتی، مشکلات مربوط به انحصار وراثت، و راه‌حل‌های حقوقی ارائه دهد. بنابراین، اگر احساس می‌کنید که با پیچیدگی‌ها و مشکلاتی در مراحل مرتبط با مالیات بر ارث روبرو خواهید شد، بهتر است با یک وکیل مالیات بر ارث مشورت کنید تا از دانش و تجربه او بهره‌مند شوید و از وقوع هرگونه مشکلاتی جلوگیری کنید. گروه حقوقی دارتوت با کمال میل و با داشتن بهترین وکلای پایه یک دادگستری در دعاوی مربوط تقسیم ارث و فرآیند پرداخت مالیات بر ارث مشاوره های تخصصی و راه کار های لازم کیفری و حقوقی را در اختیار مراجعین و موکلین خود قرار دهد تا در پروسه حقوقی و کیفری دعاوی مربوط به مالیات بر ارث دچار مشکل نشوند.شما می توانید برای دریافت فقط مشاوره حضوری یا آنلاین همین حالا با شماره‌های 09128508709، 09904040616 یا 02188799791 تماس بگیرید و دعاوی حقوقی و کیفری خود را با اطمینان کامل به وکیل ارث و وکیل مالیاتی ما بسپارید. همچنین این مقاله به جهت شناخت مبحث مالیات بر ارث ،شرایط و پراخت از آن برای شما عزیزان نوشته شده است.

تعریف و ماهیت مالیات بر ارث

مالیات بر ارث یکی از انواع مالیات مستقیم است که در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، به دارایی‌های وراثتی اعم از منقول و غیر منقول تعلق می‌گیرد. در حقوق ایران، در صورت ورود مالی به وراث، این دارایی مشمول مالیات بر ارث می‌شود و وراث موظف به پرداخت این مالیات هستند.

بر اساس قانون مالیات بر ارث در ایران، وراث موظفند ظرف مدت یک سال از تاریخ وقوع فوت متوفی، فهرستی از اموال و دارایی‌های متوفی را به همراه تخمین ارزش آن‌ها، ضمن تکمیل اظهارنامه مالیات بر ارث، به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه کنند. این فهرست باید شامل جزئیاتی مانند اموال ثبتی، دارایی‌های غیرثبتی، و هرگونه بدهی‌های متوفی باشد.

پس از ارائه این فهرست و پرداخت مالیات بر ارث، وراث مجاز به تقسیم ماتریک و تنظیم امور وراثت می‌شوند. اما اگر مالیات بر ارث پرداخت نشود، ممکن است جریمه و هزینه‌های دیگری برای وراث اعمال شود.از آنجا که مالیات بر ارث به عنوان یکی از مالیات‌های مستقیم، تأثیر مستقیم بر دارایی‌های فرد و انتقال آن‌ها به وراث دارد، پرداخت به موقع و انطباق با قوانین مربوطه امری حیاتی است که به تنظیم و تعادل در امور مالی کشور کمک می‌کند.

اموال مشمول مالیات بر ارث

در ایران، مطابق با ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم، تمامی اموال و دارایی‌های به جای مانده از متوفی، بدون توجه به مکان واقعیت فیزیکی آن‌ها (در داخل یا خارج از ایران)، مشمول مالیات بر ارث می‌شوند. این شامل انواع مختلف دارایی‌ها از جمله:

۱.حساب‌ها و سپرده‌های بانکی.

۲.اوراق مشارکت و سهام شرکت‌ها.

۳.سودهای متعلق به این حساب‌ها و سپرده‌ها تا تاریخ انتقال به نام وراث.

۴.کلیه سهام و سهم الشرکه‌ها و حق تقدم.

۵.حقوق امتیازات مانند آب، برق، گاز، خطوط تلفن ثابت و همراه، و غیره.

۶.انواع وسایل نقلیه موتوری شامل زمینی، هوایی، و دریایی.

۷.املاک با کاربری‌های مختلف از جمله مسکونی، اداری، تجاری، و صنعتی.

در واقع، هرگونه دارایی یا اموالی که به وراث منتقل می‌شود، ممکن است مشمول مالیات بر ارث شود. این قانون مطابق با ماده ۱۷، این اموال و دارایی‌ها را به‌طور کامل شامل مالیات بر ارث قرار می‌دهد، بدون در نظر گرفتن مکان فیزیکی آن‌ها.

اموال معاف از مالیات بر ارث

همچنین طبق قانون،برخی از دارایی‌ها و اموال معاف از مالیات بر ارث هستند، از جمله:

۱.وجوه بازنشستگی متوفی و وظیفه.

۲.پس‌انداز خدمت و مزایای پایان خدمت.

۳.مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی‌های استحقاقی استفاده‌ نشده.

۴.بیمه‌های اجتماعی مانند بیمه عمر، خسارت فوت، دیه و غیره که به وارث پرداخت می‌شود.

۵.اموالی که به مؤسسات دولتی وقف شده‌اند.

علاوه بر این، اثاث منزل مسکونی و محل سکونت متوفی نیز از جمله دارایی‌هایی هستند که مشمول مالیات بر ارث نمی‌شوند.به طور کلی، اموال و دارایی‌هایی که در لیست مشمول مالیات بر ارث ذکر نشده‌اند و یا بر اساس قوانین مالیاتی معافیت از پرداخت مالیات بر ارث دارند، به عنوان دارایی‌های غیرمشمول مالیات بر ارث محسوب می‌شوند.

طبقه بندی وراث مشمول ارث

بر اساس ماده ۱۸ قانون مالیات‌های مستقیم در ایران، وراث قابل طبقه‌بندی به سه دسته هستند:

• وراث طبقه اول: این دسته شامل افرادی است که در خط مستقیم نسبت به فرد متوفی قرار دارند. وراث طبقه اول عبارت‌اند از پدر، مادر، همسر، و فرزندان (اولاد) فرد متوفی.
• وراث طبقه دوم: این دسته شامل افرادی است که در خط کناری یا جانبی نسبت به فرد متوفی قرار دارند. وراث طبقه دوم شامل اجداد، برادران و خواهران، و فرزندان آن‌ها می‌شوند.
• وراث طبقه سوم: این دسته شامل دیگر افرادی است که به عنوان ورثه در قوانین مالیاتی به طور خاص تعریف نشده‌اند و در خانواده فرد متوفی جایگاه خاصی ندارند.

این طبقه‌بندی ورثه‌ها در قانون مالیات‌های مستقیم به منظور تعیین نرخ‌های مالیات بر ارث و تأمین عدالت مالیاتی بین انواع وراث انجام می‌شود.

مالیات بر ارث نسبت به ورثه

درصد مالیات بر ارث برای انواع مختلف اموال و دارایی‌ها به شرح زیر است:

نحوه محاسبه مالیات بر ارث

برای محاسبه مالیات بر ارث در ایران، ابتدا می‌بایست ارزش کلیه اموال و دارایی‌هایی که به وراث منتقل می‌شوند، تعیین شود. سپس با توجه به طبقه‌بندی وراث، میزان مالیات بر ارث محاسبه می‌شود. در اینجا، فرض می‌شود که وراث از طبقه اول هستند.

۱.ابتدا، ارزش کل اموال و دارایی‌های متوفی تعیین می‌شود.

۲.سپس، با توجه به درصد مالیات بر ارث برای وراث از طبقه اول که در ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم تعیین شده است، میزان مالیات بر ارث محاسبه می‌شود.

۳.اگر وراث از طبقات دوم و سوم باشند، نرخ‌های مالیات به ترتیب دو و چهار برابر می‌شود و مالیات بر ارث به این نسبت افزایش می‌یابد.

۴.در صورتی که متوفی و وراث هر دو از تبعه خارجی باشند و اموال و دارایی متوفی در ایران واقع شده باشد، مالیات بر ارث بر اساس نرخ مالیات ورثه طبقه اول محاسبه می‌شود.

۵.اگر وراث سهم الارث خود را به افراد ثالث یا سایر وراث واگذار کنند، علاوه بر مالیات بر ارث، پرداخت مالیات طبق مقررات فصول نیز بر آن‌ها واجب می‌شود.

۶.حقوق مربوط به قراردادهای اجاره به شرط تملیک با بانک‌ها و دیگر موسسه‌های مالی و اعتباری، بر اساس نرخ معاملاتی در تاریخ ثبت واگذاری به نام وراث حساب می‌شود.

۷.در صورتی که اموال به وراث واگذار شود، به درصد مالیات بر ارث طبق ماده ۱۷ قانون مالیات‌های مستقیم مشمول می‌شود و در صورتی که به غیر وارث منتقل شود، ملزم به پرداخت مالیات بر درآمد اتفاقی نیز می‌شود.

مالیات بر ارث ملک مسکونی

در مورد مالیات بر ارث ملک مسکونی، ارزش ساختمان ابتدا توسط کمیسیون املاک سازمان امور مالیاتی با توجه به نرخ روز تعیین می‌شود. سپس برای هر یک از طبقات، یک میزان مالیات مشخص در نظر گرفته می‌شود.

برای مثال، برای وراث از طبقه اول، این مالیات به میزان ۷.۵ درصد از ارزش تعیین شده ملک به نرخ روز است. اما برای وراث از دیگر طبقات، این میزان به ترتیب ۲و ۴برابر مالیات ورثه طبقه اول است.

بنابراین، مالیات بر ارث ملک مسکونی بستگی به طبقه وراث و ارزش ملک دارد و با توجه به این عوامل، میزان مالیات مشخص می‌شود.

مالیات بر ارث ملک تجاری

به طبق قوانین جدید، مالیات بر ارث برای ملک‌های تجاری، مانند مغازه‌ها، به میزان ۳ درصد از قیمت اعلام شده مغازه توسط کارشناس رسمی اداره مالیات محاسبه می‌شود. این نرخ مالیات برای متوفیان پس از سال ۹۵ اعمال می‌شود.

همچنین، بر اساس این قوانین، مالیات بر ارث برای اجناس داخل مغازه نیز به میزان ۳ درصد از قیمت آن‌ها مشمول پرداخت است. این نرخ برای هر نوع کالا یا اجناسی که درون مغازه وجود دارد، بر اساس قیمت آن‌ها تعیین می‌شود.

بنابراین، در مورد ملک‌های تجاری مانند مغازه‌ها، مالیات بر ارث بر اساس قوانین جدید با نرخ ۳ درصد از قیمت مغازه و اجناس داخل آن محاسبه و پرداخت می‌شود.

مالیات بر ارث خودرو

با توجه به قوانین مالیات بر ارث خودرو، سهم مالیاتی برای این دارایی معادل ۲ درصد از ارزش و قیمت تعیین شده خودرو توسط کارشناس معتبر سازمان امور مالیاتی است.

مهم بودند که این نرخ و مبلغ مرتبط با وراث از طبقه اول است. برای وراث از دیگر طبقات، این میزان به ترتیب دو و چهار برابر می‌شود، بنابراین مالیات بر ارث خودرو برای آن‌ها با افزایش این ضریب‌ها محاسبه می‌شود.

مالیات بر ارث سپرده بانکی

مطابق با قوانین مالیات بر ارث، مالیات بر ارث سپرده بانکی به میزان سه درصد از موجودی حساب بانکی متوفی محاسبه می‌شود. اما اگر متوفی سپرده‌های خود را در مؤسسات مالی و اعتباری داشته باشد، نرخ این مالیات به میزان ۱۰ درصد افزایش می‌یابد.

به عبارت دیگر، اگر سپرده‌های بانکی متوفی در بانک‌ها نگه داشته شده باشند، سه درصد از موجودی حساب برای پرداخت مالیات بر ارث در نظر گرفته می‌شود. اما اگر سپرده‌ها در مؤسسات مالی و اعتباری باشند، این نرخ به میزان ۱۰ درصد افزایش می‌یابد.

مهلت ارسال اظهارنامه مالیات بر ارث

طبق ماده ۲۶ قانون مالیات‌های مستقیم، ورثه‌ها یا ولی‌های متوفی و همچنین نماینده‌های قانونی آن‌ها موظفند که ظرف یک سال پس از فوت فرد متوفی، اظهارنامه مالیات بر ارث را به سازمان امور مالیاتی کشور ارائه دهند. این اظهارنامه باید تمامی اموال و دارایی‌های باقیمانده از فرد فوت‌ شده را با ارزش روز و مطالبات و بدهی‌های متوفی را نیز شامل شود. اطلاعات مذکور باید مطابق با فرم مخصوصی که توسط سازمان امور مالیاتی کشور فراهم می‌شود، تنظیم و تسلیم شود. ارسال این اظهارنامه در مهلت مقرر ضروری است؛ در غیر اینصورت، ممکن است وارثین از برخی امتیازات مالیاتی محروم شوند و بدهی‌های متوفی از معافیت مالیات بر ارث خارج خواهند شد.

مهلت پرداخت مالیات بر ارث

طبق قوانین، وراث باید در طی شش ماه پس از فوت فرد متوفی، اقدامات لازم برای دریافت گواهی انحصار وراثت از طرف وراث قانونی انجام دهند. اگر این اقدامات انجام نشود، جریمه‌ای برای آن‌ها تعیین می‌شود که معادل ده درصد مالیات بر ارث خواهد بود.

در صورت عدم پرداخت مالیات بر ارث در مهلت مقرر، وراث به ازای هر ماه تأخیر، ۲.۵ درصد مالیات به عنوان جریمه متحمل می‌شوند. همچنین، در صورتی که دفاتر اسناد رسمی قصد ثبت هرگونه معامله وراث را داشته باشند، ابتدا باید گواهی‌نامه اداره امور مالیاتی را دریافت کنند که نشان دهد مالیات پرداخت شده است یا تضمین لازم برای پرداخت آن صورت گرفته است.

در صورت عدم ارائه این گواهینامه، هیچ‌گونه سندی ثبت نخواهد شد و جریمه تأخیر در پرداخت مالیات بر ارث نیز تعیین خواهد شد که معادل پنج درصد از ارزش اموال متوفی خواهد بود. اگر وراث گواهی‌نامه انحصار وراثت را دریافت کرده ولی مالیات بر ارث را پرداخت نکرده باشند، برای هر ماه تأخیر، ۵.۲ درصد از مبلغ مالیات به عنوان جریمه محاسبه می‌شود.

مراحل صدور گواهی مالیات بر ارث

برای صدور گواهی مالیات بر ارث لازم است یکی از وراث یا وکیل یا نماینده قانونی آنها به اداره امور مالیاتی که آخرین اقامتگاه قانونی متوفی در محدوده آن بوده‌ است مراجعه نمایند. و مراحل زیر را به ترتیب طی نماید:

۱.تسلیم اظهارنامه مالیات و کلیه مدارک توسط یک نفر از وراث یا وکیل قانونی، قیم، امین یا نماینده قانونی.

۲.دستور ارجاع و اقدام توسط رئیس گروه مالیاتی.

۳.ثبت اظهارنامه در سیستم مکانیزه ارث.

۴.ارجاع به واحد مالیات بر ارث توسط رئیس گروه مالیاتی.

۵.تشکیل پرونده ارث توسط کاردان یا کارشناس مالیاتی.

۶.بررسی اظهارنامه و کنترل تکمیل بودن مدارک ضمیمه توسط کاردان/کارشناس/کارشناس ارشد مالیاتی.

۷.ثبت فرم اطلاعات ورودی در سامانه ثبت اظهارنامه ارث.

۸.اخذ کد هویتی متوفی و شماره ثبت اظهارنامه در سامانه ثبت اظهارنامه ارث.

۹.تسلیم گواهی حصر وراثت توسط وراث و درخواست مفاصا حساب ارث توسط مودی به واحد مالیاتی.

۱۰.رسیدگی به ماترک متوفی توسط کارشناس ارشد مالیاتی و کسب تاییدیه های دارائی و بدهی ها از طریق ۱۱.استعلام های صادره و تایید توسط رئیس گروه مالیاتی.

۱۲.صدور گزارش محاسبه ماترک و مالیات از طریق سیستم و ارائه به رئیس گروه مالیاتی.

۱۳.صدور برگ تشخیص و مطالبه مالیات بر ارث پس از اظهارنظر رئیس گروه مالیاتی.

۱۴.ابلاغ برگ مطالبه مالیات به وراث قانونی.

۱۵.صدور برگ قطعی و پرداخت مالیات توسط مودی.

۱۶.صدور مفاصا حساب مالیات بر ارث.

اسناد و مدارک لازم برای صدور گواهی مالیات بر ارث

برای صدور گواهی مالیات بر ارث نیاز است که برخی مدارک نیز آماده شود. مدارک لازم برای تشکیل پرونده مالیات بر ارث به شرح زیر است:

۱.فرم تکمیل شده اظهار نامه مالیات بر ارث

۲.اصل و کپی سند مالکیت (در صورتی که متوفی مستاجر بوده است، اجاره نامه آخرین اقامتگاه او به انضمام مفاصا حساب نوسازی)

۳.اصل و کپی گواهی فوت

۴.اصل حصر وراثت

۵.اصل و کپی کارت ملی فرد فوت شده و وراث

۶.اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه متوفی و ورثه

۷.در صورت داشتن وکیل مالیات بر ارث،اصل و ۲  سری کپی وکالت نامه، کارت ملی و پروانه وکالت وکیل

علاوه بر این مدارک، برخی مدارک دیگر در خصوص اموال فرد فوت شده نیز باید تهیه و در پرونده قرار گیرد. این مدارک شامل موارد زیر است.

۱.اصل و کپی سند مالکیت خانه، آپارتمان، مغازه و زمین (باید بدانید که برای خانه و آپارتمان باید اصل کپی قبض آب، برق و گاز، مفاصا حساب نوسازی یا پایان کار و صورت مجلس تفکیکی در صورت وجود نیز ارائه شود. همچنین در خصوص مغازه باید اجاره نامه یا جواز کسب ارائه شود.)

۲.اصل و کپی سند مالکیت یا پیش خرید خودرو یا موتور سیکلت

۳.حسا‌ب‌ها و سپرده‌های بانکی شامل کپی دفترچه حساب، دسته چک یا گواهی سپرده

۴.اصل و کپی برگ سهام یا آخرین آگهی روزنامه رسمی شرکت

۵.اصل و کپی فیش حج عمره یا تمتع

باید توجه داشت که در صورتی که اموال از طریق سهم الارث به فرد فوت شده تعلق گرفته شده باشد، کپی انحصار وراثت و گواهی واریز مبلغ مالیات بر ارث او نیز باید در پرونده قرار داشته باشد.

وظایف وکیل ارثی و مالیاتی

استفاده از خدمات یک وکیل مالیات بر ارث می‌تواند به شدت مفید باشد، زیرا این حوزه دارای مفاهیم و مقررات پیچیده‌ای است که نیازمند دانش تخصصی و تجربه قانونی است. وکیل مالیات بر ارث با داشتن دانش لازم، می‌تواند افراد را در مراحل مختلف مرتبط با پرداخت مالیات بر ارث هدایت کرده و از آن‌ها در تصمیم‌گیری‌های مالیاتی حمایت کند.وکیل مالیات بر ارث می‌تواند افراد را در موارد زیر راهنمایی کند:

• تهیه و تنظیم اظهارنامه مالیات بر ارث به طور کامل و صحیح.
• ارائه مشاوره در مورد مالیات بر ارث و پیامدهای مالی آن.
• کمک به افراد در تعیین ارزش دقیق اموال و دارایی‌های متوفی.
• ارائه راهکارهای حقوقی برای کاهش مالیات بر ارث و بهینه‌سازی وضعیت مالی.
• نمایندگی در مراحل قضایی مرتبط با مالیات بر ارث، اگر احیاناً به آن نیاز باشد.

استفاده از خدمات یک وکیل مالیات بر ارث باعث اطمینان افراد از رعایت قوانین مالیاتی، جلوگیری از مشکلات حقوقی و مالی و بهبود فرآیند تقسیم اموال متوفی می‌شود.

فرآیند پرداخت مالیات بر ارث با وکلای گروه حقوقی دارتوت

در این راستا وکلای گروه حقوقی دارتوت با بهره گیری از روش های قانونی به شما کمک می کنند تا در فرآیند مربوط به پرداخت مالیات بر ارث و آثار حقوقی و کیفری پس از آن تنها نبوده و در کوتاه ترین زمان ممکن و حداقل خسارت وارده در دعوای خود پیروز شوید.برای دریافت مشاوره همین حالا با ما تماس بگیرید.