آیا اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق میگیرد ؟
یکی از پرسش‌های رایج در مسائل حقوقی خانواده، به ویژه در هنگام اختلافات زناشویی، این است که آیا مهریه در صورتی که زن درخواست طلاق دهد، به او تعلق میگیرد یا خیر. مهریه یکی از حقوق مالی زنان است که بر اساس عقد نکاح، به محض جاری شدن صیغه عقد به زن تعلق میگیرد و به عنوان یکی از ضمانت‌های مالی ازدواج محسوب میشود. در این مقاله، تلاش می‌کنیم به زبانی ساده، این موضوع را از جنبه‌های حقوقی و قانونی بررسی کنیم و به سوالات احتمالی شما پاسخ دهیم.
بیشتر بخوانید: اگر مرد طلاق ندهد زن میتواند طلاق بگیرد ؟
مهریه چیست و چرا تعلق میگیرد؟
مهریه، نوعی مال یا تعهد مالی است که مرد در زمان عقد نکاح، به زن متعهد میشود. این تعهد ممکن است به صورت نقدی، غیرنقدی یا تعهداتی مانند آموزش یا حتی انجام کار خاصی تعیین شود. مهریه یک حق قانونی و شرعی برای زن است که با انعقاد عقد، به طور کامل به او تعلق میگیرد. از دیدگاه حقوقی و فقهی، مهریه هیچ‌گونه ارتباط مستقیمی با موضوع طلاق ندارد، چرا که حقی مستقل از مسائل زندگی زناشویی به شمار میرود.
بر اساس قوانین ایران، مهریه به دو نوع تقسیم میشود:
- مهریه عندالمطالبه: زن میتواند هر زمان که بخواهد، مهریه خود را مطالبه کند.
- مهریه عندالاستطاعه: زن تنها در صورتی میتواند مهریه را بگیرد که مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را داشته باشد.
درخواست طلاق از سوی زن و تاثیر آن بر مهریه
در پاسخ به این سوال که آیا مهریه در صورت درخواست طلاق توسط زن به او تعلق میگیرد، باید گفت که در اکثر موارد، درخواست طلاق توسط زن تاثیری بر تعلق مهریه ندارد. به عبارت دیگر، حق مهریه حتی اگر زن به صورت یک‌طرفه خواهان طلاق باشد، از بین نمی‌رود. با این حال، این موضوع به شرایط خاص و نحوه درخواست طلاق بستگی دارد. در ادامه، به بررسی این شرایط می‌پردازیم:
1. طلاق توافقی
در طلاق توافقی، زن و مرد برای جدا شدن به صورت مشترک به دادگاه درخواست می‌دهند. در این نوع طلاق، زن و مرد می‌توانند درباره مهریه، نفقه، حضانت فرزندان و سایر مسائل مالی با یکدیگر توافق کنند. در بسیاری از موارد، زن ممکن است برای تسریع در روند طلاق، بخشی از مهریه یا حتی کل آن را ببخشد. اما اگر توافقی در این باره وجود نداشته باشد، زن همچنان میتواند مهریه خود را مطالبه کند.
2. طلاق بر اساس شروط ضمن عقد
اگر زن به دلایل مشخصی که در شروط ۱۲ گانه عقدنامه درج شده است، مانند ترک زندگی توسط مرد، بدرفتاری، اعتیاد، بیماری صعب‌العلاج یا محکومیت به زندان، درخواست طلاق دهد، این حق را دارد که همزمان با درخواست طلاق، مهریه خود را نیز مطالبه کند. در چنین مواردی، دادگاه به دلیل احراز تقصیر مرد، طلاق را جاری کرده و مهریه به زن تعلق میگیرد.
3. درخواست طلاق بدون دلیل خاص
اگر زن بدون ارائه دلایل مشخص و صرفاً به دلیل عدم تمایل به ادامه زندگی مشترک، درخواست طلاق دهد، حق مهریه او همچنان محفوظ است. این موضوع حتی اگر مرد با طلاق مخالف باشد نیز صادق است. با این حال، در برخی موارد زن ممکن است برای جلب رضایت شوهر جهت طلاق، بخشی از مهریه خود را ببخشد، اما این به معنای از بین رفتن حق او نیست.
4. طلاق خلع
در طلاق خلع، زن به دلیل کراهت یا عدم علاقه به ادامه زندگی مشترک، درخواست طلاق می‌دهد و برای جلب رضایت مرد، بخشی از مهریه یا کل آن را به او می‌بخشد. این نوع طلاق از نظر حقوقی به معنای صرف‌نظر کردن زن از مهریه است، اما همچنان نیازمند توافق دو طرف است.
شروط 12 گانه در عقد نامه کدامند
شروط ۱۲ گانه در عقدنامه، شامل تعهداتی است که در هنگام ازدواج بین زن و شوهر توافق میشود. این شروط به زن امکان می‌دهد در صورت تحقق هر یک از آنها، بدون نیاز به رضایت شوهر و از طریق دادگاه، درخواست طلاق کند. این شروط معمولاً در سند ازدواج رسمی درج شده‌اند. در ادامه شروط ۱۲ گانه توضیح داده می‌شوند:
عدم پرداخت نفقه توسط شوهر:
- اگر شوهر نفقه زن را نپردازد یا از تامین نیازهای مالی او امتناع کند و امکان الزام او به پرداخت نفقه وجود نداشته باشد.
سوء رفتار یا بدرفتاری شوهر:
- اگر شوهر به گونه‌ای رفتار کند که ادامه زندگی را برای زن غیرقابل تحمل کند (مثل خشونت فیزیکی یا روانی).
ابتلا به بیماری‌های صعب‌العلاج:
- اگر شوهر به بیماری‌ای مبتلا شود که زندگی مشترک را مختل کند و امکان درمان نباشد.
جنون یا بیماری‌های روانی شوهر:
- در صورتی که شوهر پس از ازدواج به جنون یا بیماری روانی مبتلا شود.
محکومیت شوهر به زندان:
- اگر شوهر به حبس بیش از ۵ سال محکوم شود.
اعتیاد مضر شوهر:
- اعتیاد به مواد مخدر یا مشروبات الکلی که زندگی خانوادگی را مختل کند و شوهر درمان نپذیرد.
غیبت طولانی‌مدت شوهر:
- اگر شوهر به مدت بیش از ۶ ماه متوالی زندگی مشترک را ترک کند، بدون دلیل موجه.
ازدواج مجدد شوهر بدون رضایت زن:
- اگر شوهر بدون اجازه همسر اول، با زن دیگری ازدواج کند.
عدم توانایی در ایفای وظایف زناشویی:
- در صورتی که شوهر از برقراری رابطه زناشویی امتناع کند یا ناتوان باشد.
ارتکاب جرائم ضد عفت یا حیثیت:
- اگر شوهر به جرائم ضد عفت یا حیثیت عمومی (مانند فساد اخلاقی) محکوم شود.
عدم تهیه مسکن مناسب:
- اگر شوهر نتواند مسکن مناسب و مستقل برای زندگی مشترک فراهم کند.
هر شرط توافقی دیگر در عقدنامه:
- هر شرط دیگری که زن و شوهر در عقدنامه ذکر کنند، در صورت تحقق آن، زن میتواند درخواست طلاق دهد.
چگونگی استفاده از شروط:
- زن باید تحقق شرط را با ارائه مدارک و شواهد به دادگاه اثبات کند.
- دادگاه پس از بررسی، در صورت تایید، حکم طلاق را صادر می‌کند.
نکته:
این شروط به منظور حمایت از حقوق زنان و تسهیل فرایند طلاق برای آنها طراحی شده‌اند. به زن توصیه میشود که هنگام ازدواج از وجود این شروط در عقدنامه مطمئن شود.
شرایط خاص: از بین رفتن حق مهریه
مهریه، در صورتی که به طور کامل بخشیده شود یا در اسناد رسمی مانند سند صلح یا بذل مهریه ثبت شود، از بین میرود. به عنوان مثال:
- اگر زن در قبال طلاق توافقی، به صورت کتبی و رسمی مهریه خود را ببخشد.
- اگر مهریه زن از نوع عندالاستطاعه باشد و مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را نداشته باشد.
- اگر زن به دلایلی، مانند اثبات خیانت یا سوءرفتار، از نظر دادگاه مقصر شناخته شود، ممکن است دریافت مهریه به چالش کشیده شود.
سوالات متداول درباره مهریه و درخواست طلاق
آیا زن میتواند بعد از طلاق، مهریه خود را مطالبه کند؟
بله، حتی اگر طلاق به درخواست زن باشد و پس از جاری شدن آن، زن همچنان حق دارد مهریه خود را مطالبه کند، مگر اینکه مهریه را ببخشد یا توافق دیگری صورت گیرد.
آیا در طلاق توافقی مهریه از بین میرود؟
در طلاق توافقی، مهریه بر اساس توافق طرفین تعیین تکلیف میشود. اگر زن بخواهد، میتواند مهریه خود را به طور کامل یا بخشی از آن را دریافت کند.
آیا مرد میتواند از پرداخت مهریه سر باز بزند؟
مهریه یک تعهد قانونی است و مرد موظف به پرداخت آن است. اگر توانایی مالی نداشته باشد، ممکن است پرداخت آن به صورت اقساطی تعیین شود.
نتیجه‌گیری
در نهایت، پاسخ به سوال ” اگر زن درخواست طلاق کند مهریه تعلق میگیرد “ این است که مهریه به عنوان یک حق قانونی و شرعی زن، معمولاً تحت هر شرایطی به او تعلق میگیرد. درخواست طلاق از سوی زن، چه به صورت یک‌طرفه و چه به صورت توافقی، تاثیری بر این حق ندارد، مگر اینکه زن به طور داوطلبانه از مهریه خود صرف‌نظر کند.
با این حال، هر پرونده طلاق شرایط خاص خود را دارد و بهتر است برای درک دقیق‌تر و جلوگیری از هرگونه اشتباه، از وکلای متخصص موسسه حقوقی دارتوت تماس بگیرید. این موضوع اهمیت دارد که زنان از حقوق قانونی خود آگاه باشند و از آنها برای تامین امنیت و آسایش خود در زندگی استفاده کنند.
